Засгийн газраас Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг УИХ-д өргөн барьсан. Энэ хуулийн төслийг зорилго, зорилтын талаар УИХ-ын чуулганд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ үг хэллээ. Түүний хэлсэн эшлэлүүдийг түүвэрлэн хүргэж байна.

-Авлига ардчилсан парламентын засаглалын аминд хүрэх аюултай.

-Ёс суртахуун, сахилга хариуцлага, ардчилсан эрхзүйт нийгмийн манлайлал энэ танхимаас эхлэх учиртай.

-Олон жил салаалж ургасан, суурь нь газрын хөрснөө бэхжиж томорсон, системийн авлигын аварга том царс мод нүд ирмэх зуур нурчихгүй нь ойлгомжтой.

-Худал мэдээллээр олон нийтийг төөрөгдүүлэхээс эхлээд хууль шүүхийн байгууллагад шигтгэсэн хувалзуудаараа хугацаа хожих, зэргээр авлигын эсрэг тэмцлийг саармагжуулахын тулд эцсийн мэхээ хэрэглэх байх.

-Мэдээлэл ил тод, нээлттэй болж, иргэд мэдээлэлжин хэрсүүжих тусам авлигын систем задран унасаар байх болно.

-Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг баталснаар Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд, УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга болон түүний эхнэр, нөхөр, хамтран амьдрагч, хүүхэд, хамаарал бүхий этгээдүүд нь төрөөс болон төрийн өмчит компани, төртэй хамтран хэрэгжүүлж буй олон улсын байгууллагуудын төсөл хөтөлбөрөөс санхүүжих бүх төрлийн худалдан авалтад оролцох, аливаа хөнгөлөлттэй зээл тусламж, тэтгэлэг, батлан даалтад хамрагдахыг тус албан тушаалыг эрхэлж буй хугацаанд нь хориглоно.

-УИХ-д суудал бүхий намын дарга нар, Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч, Улсын дээд шүүхийн шүүгч, Улсын Ерөнхий прокурор болон Төрийн албаны зөвлөл, Монголбанк, Сонгуулийн Ерөнхий хороо, Авлигатай тэмцэх газар, Тагнуулын Ерөнхий газар, Цагдаагийн Ерөнхий газар, Гаалийн Ерөнхий газар, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Татварын ерөнхий газар, Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газар, Төрийн худалдан авах ажиллагааны газар, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар, Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар, Иргэний нисэхийн ерөнхий газар, Ашигт малтмал, газрын тосны газар, Үндэсний геологийн алба, Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газар зэрэг Улсын Их Хурал болон Засгийн газарт ажлаа тайлагнадаг байгууллагуудын дарга, орлогч нар, тэдний хамаарал бүхий этгээдүүдэд мөн адил хамаарах болно.

-Энэхүү хууль батлагдсанаар улс төр, бизнесийн хэт хамаарал зааглагдаж, төр нь төр шиг, бизнес нь бизнес шиг байх эхлэл тавигдана.

Филиппинээс Засгийн газрын “шувуу”-нд шүүрүүлж, АТГ-ын ажилтнуудад баривчлагдаж ирсэн Т.Бадамжунайг хориод нэг сар болж байна. Тэгвэл түүнийг цагдан хорих хугацааг дахин нэг сараар сунгажээ. Нийслэлийн прокурорын газраас Т.Бадамжунайг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, /Эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах/, 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, /Хахууль өгөх/, 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт  /Мөнгө угаах/, заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллагдагчаар татсан.

Авлигын менежер ийнхүү сүр дуулиантай баригдсан нь олон хүнийг нойргүйдэлд хүргэсэн бололтой, зарим нь эхнээсээ Л.Оюун-Эрдэнэ, Х.Нямбаатар нарыг огцруулахаар сэм хуйвалдаан өрнүүлэх болсон гэх. Учир нь, саяхан ШЕЗ-өөр Л.Оюун-Эрдэнэ, Х.Нямбаатар хоёрыг шүүхийн бие даасан, хараат бус байдалд халдсан гэж албан тушаалаас нь огцруулах асуудлыг Үндсэн хуулийн Цэцэд гаргахаар ярилцсан мэдээлэл цацагдсан.  Үнэндээ Т.Бадамжунай ирснээр хамгийн их сандарч байгаа хүн Х.Баттулга болохыг хуулийн сайд шууд нэрлэсэн. Х.Баттулгаас даалгавар авдаг шүүгчид Монголын шүүхэд одоо ч ажиллаж байгаа.

Т.Бадамжунай ам нээвэл Х.Баттулгатай ёндоо хувааснаа ярих байх. Амиа бодвол Т.Бадамжунай авлига нэгтэй нөхдөө барьж өгөөд ял наймаалцах сонголтыг хийж магадгүй. Учир нь шинэчлэн баталсан Эрүүгийн хуульд авлига, албан тушаалын хэргийг хялбаршуулсан шугмаар шийдэх боломжгүй болсон. Тиймээс 70 гарсан хүний хувьд Т.Бадамжунайн хэн, хэнийг нэрлэж “амиа аврах” нь улс төрийн хүрээнийхнийг сандаргаж эхэлсэн. Ингээд Т.Бадамжунайн талаарх 20 эшлэлийг сонирхуулъя.

1. Т.Бадамжунай нь Хадгаламж банкны 14 тэрбумд холбогдож байсан ч уснаас хуурай гарсан.
2. Тухайн үед Т.Бадамжунайн УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх тухай хүсэлтийг тавьж байсан боловч намынх нь нөхдүүд олонхиороо авч үлдсэн.
3. 2000 онд МАХН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга байсан Л.Энэбиш агсан “Т.Бадамжунайг хэрхэвч нам руу ойртуулж болохгүй хүн шүү. Ялангуяа хотын менежер болгож болохгүй” гэж хатуу эсэргүүцэж  байсан ч дийлээгүй гэдэг.
4. Т.Бадамжунай тус бүр нь  800 мянган ам.долларын үнэтэй хоёр ширхэг цагийг Швейцарийн алдарт  “Ulysse Nardin”-аар хийлгэхээр захиалж байжээ.
5. Т.Бадамжунай  нь албан тушаалаа урвуулан ашиглаж  “Цагаан залаа агвет” ХХК-тай  хуйвалдан улсын төсвөөс 362645400 (гурван зуун жаран хоёр сая зургаан зуун дөчин таван мянга дөрвөн зуун) төгрөг  завшсан гэх мэдээлэл гарч байв.
6. Т.Бадамжунай тэргүүтэй эрх мэдэлтнүүд Солонгосчуудад 330 мянган га газар зарсан гэх боловч эл асуудлыг хэн ч тоогоогүй өнгөрүүлсэн юм
7. Хотын фракцын толгойлогч М.Энхболдыг хөдөлгөгч хүч нь үргэлж Т.Бадамжунай байсаар ирсэн гэдэг.
8. Т.Бадамжунайг барьц алдуулсан казиногийн хэрэг тэгтлээ хуучраагүй байна. Хэрэг хуучирдаггүй гэдэг дээ.
9. Алтжингийн Г.Алтан хатагтайгаас хүртэл Т.Бадамжунай авлига авч байсныг Г.Алтан хатагтайн экс нөхөр С.Жамъянсүрэн хэвлэлийнхэнд дэлгэж байв.

10.  Төрийн эзэмшилд байсан Лениний музей хэний мэдэлд байдаг нь тодорхой бус ч саяханаас тус музей нь Т.Бадамжунайн мэдэлд байдаг гэх “бор шувуу” нисэв.

11.  Н.Энхбаярын гэх алдарт хэрэгт Т.Бадамжунай  нарыг гэрчээр оролцуулахыг хүссэн юм. Тэрбээр эл аалзны торонд холбоотой бололтой.

12.  Т.Бадамжунайд тариалангийн асар том газрууд бий. Гэхдээ буруу гарынх уу, зөв гарынх уу гэдэг бас л бүрхэг. Булган аймагт 2000 гаруй га тариалангийн талбайтай гэдэг. Харин Сэлэнгэ аймагт үүнээс ч илүү том тариалангийн талбайтай гэж байгаа.

13.  Нэгэн цагт ЦЕГ-ын даргаар ажиллаж байсан М.Ганболдын өрөөнд улаан галзуу амьтан давхиж ороод заамдаж аван дөвчигнөсөн гэдэг яриа ч бий.

14.  Тоон доторх үсэг. Олон улсын бөхийн төрлүүдийн нэгдсэн холбоо буюу FILA-гийн “Алтан одон”-гоор ХХААХҮЯ-ны сайд байхдаа Т.Бадамжунай шагнагдсан.

15.  Тэрбээр моринд нугасгүй. “Ер нь морьтой холбоотой болгон гэгээн ариун байдаг” хэмээн боддог хэмээн ярьсан байдаг. Тэр гэгээн ариун хүн.

16.  Хотын төвийн өнгөтэй өөдтэй газар бүхнийг овоо хэдэн төгрөг болгож халаасалж чадсан Т.Бадамжунай хариуцлага хүлээж, хэрэгт татагдах нь бүү хэл улам л тэнгэр өөд мацсаар байна.

17.  Хүнс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд асан Т.Бадамжунайг ул­сын төсвөөс 500 сая төгрөг завшсан хэргээр шалгаж эхэлсэн гэж байсан боловч өдгөө энэ асуулал таг чиг.

18.  Т.Бадамжунай казино байгуулахаар нэг хэсэг том зүйл мөрөөдөн таваргаж байсан боловч өөрийнх нь казинотой холбоотой хэрэг нэг л өөр тийш нь чангаагаад байсан учир саваагүй нохой саранд хуцахын үлгэрээ мартахад хүрсэн.

19.  Түүнийг Т.Бадамжунай бус “Дон Жунай”, “Авлига Жунай” гэх зэргээр цоллодог.

20.  Тэрбээр бурхан цуглуулах хоббитой. Үүнийгээ бурханлиг үзэлтэй холбон тайлбарладаг.

Социалист нийгэм-улс төрийн байгуулалттай, төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үед бараа, үйлчилгээний үнийг төрөөс хүчээр тогтоож байсан. Иймээс тухайн бараа нь есийн тос, төгрөг дөчийн талх, хорин дөрвийн чихэр гэх мэтчилэн үнээрээ нэрлэгдэж хэвшсэн байв. Бид ардчилсан нийгэм, зах зээлийн чөлөөт эдийн засагт шилжсэн хэдий ч нийтийн тээвэр, цахилгаан, дулаан, эрчим хүч зэрэг төрийн хэт оролцоотой цөөн салбар хэвээр үлдлээ. Үнийн хатуу зохицуулалттай эдгээр салбарын алдагдлыг татвар төлөгчдийн мөнгөөр татаас хэлбэрээр санхүүжүүлж, хүчээр амь тариа хийж гол зогоосоор өдийг хүрлээ. Нэг үгээр бол ажил хийж байгаа иргэн, аж ахуй эрхэлж байгаа байгууллагын нуруун дээр алдагдлыг үүрүүлсээр яваа. Эрдэнэтийн галт тэргээр ганц аяга кофены үнэ хүрэхгүй мөнгөөр зорчоод байгаагийн цаад шалтгаан энэ. Гэвч урт хугацаандаа үнийг хүчээр барих нь тухайн салбараа борцолж орхидог гэмтэй учир энэ салбарууд зах зээлийн хуулиар үнэнд гүйцэгдэж өвдөг сөхөрч байх шиг байна.

***

Үнэ чөлөөлөгдсөн бусад бүх салбарт өрсөлдөөний зарчмаар эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэр дээр үнэ тогтож байгаа. Худалдаа наймаа нь хууль эрх зүйгээс өмнө үүссэн төдийгүй өөрийн жам ёсны зүй тогтолтой. Чөлөөт зах зээлийн энэ амин сүнсийг ямар ч хуулиар, ямар ч албан тушаалтан зохицуулах боломжгүй. Гэвч хүчээр үнийг барих бодлого явуулах, мөн чөлөөт үнийг баримталсаны төлөө торгож хураадаг хуучин нийгмийн сэтгэхүй, арга барил амь бөхтэй хэвээр.

Чөлөөт эдийн засагт маш цөөн тохиолдолд тухайлбал монополь, давамгай аж ахуйн нэгжүүдийн хувьд үгсэн тохиролцож үнэ тогтоох картель болон үнийг өртгөөс нь санаатай бууруулж өрсөлдөгчөө шахах демпинг хийх зэрэгт төр оролцдог. Бусдаар бол бизнест төр оролцож, үнэ тогтоохыг хуулиараа хориглосон. Чөлөөт өрсөлдөөнийг дэмжвэл, зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн хуулиараа бодит үнэ тогтож, бараа элбэгшиж эцсийн дүндээ хэрэглэгч хождог.

***

Сүүлийн жилүүдэд Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар (ШӨХТГ)-т хошуу дүрэхгүй бизнес гэж алга болж. Гурил, цемент, мах, интернэт үйлчилгээ, шатахуун гээд оролдохгүй салбар үлдээгүйн зэрэгцээ сүүлдээ цагаан сараар ууц буузны хэрүүлд хутгалдаад орох боллоо.

Нэртэйгээр нь бизнесийн бүх салбарт үнээ яг хэдэн хувиар нэмэх ёстойг, мөн хэрхэн тогтоох тухай урьдчилсан заавраа нэг мөр өгөөд түүнийгээ мөрдүүлээд явчихвал бизнесийнхэн хэзээ торгуулах бол гэж яс хавталзаж суухгүй амар баймаар юм. Гэхдээ ашгийг нь төрөөс хорьж байгаа бол алдагдлыг бас нөхөх нь шударга ёсонд нийцнэ.

***

Цементээр жишээ авья. Цементийн импортын гаалийн татварыг 20 хувиар тогтоож, Хөтөлийг нийгэмчилж, Дарханы зам руу дотоодын цементийн ихэнхи хувийг хүчээр татсан макро хүчин зүйлсээс шалтгаалж урт хугацаанд улс даяар цементийн хомсдол үүсч эхэлсэн. 2022 оны 6 сараас ачаа тээврийн хомсдол, нийлүүлэлтийн хязгаарлалт, уутны хомсдол зэрэг богино хугацааны шокууд нэмэгдэж улсын хэмжээнд нийлүүлэлтээс үүдэлтэй үнийн өсөлт явагдсан. Эцэст нь улсад очсон Хөтөлийн үйлдвэр маань анхдугаар таван жилийн гавшгайчаар тодрох гэж улайрч байгаад үйлдвэрээ шатаасны гороор цементийн үнэ 9 сард оргил цэгтээ хүрсэн. Найр наадмын дараа ид барилгын ажлын сёзоноор “Үйлдвэр төлөвлөгөөт засварт орсон” гэж бүлт үсэрсэнийг та бид харсан. Барилга бүтээн байгуулалтын салбар амсхийж, цементийн үйлдвэр ч дагаад сул зогсдог өвлийн улиралдаа засварын ажлаа хийдэггүй юм гэнэ.Эцэст нь Засгийн газар импортын гаалийн 20 хувийн татвараа яаран тэглэсэн.

Барилгын үндсэн талх гэгддэг цемент, бетон зуурмагын салбарт хомсдол үүсч, үнэ нэмэгдсэний улмаас дагаад орон сууцны үнэ өссөнд Засгийн газрын бодлого, шийдвэр нөлөөлсөн гэдэг нь тодорхой.

Харамсалтай нь ичсэн хүн хүн алахын үлгэрээр улсын хэмжээнд “цементийн хомсдол үүсгэж, үнэ өсгөсөн хэрэг”-т зах зээлийнхээ мянганы нэгд ч дөхөхгүй жижиг лангууны худалдаачдыг буруутган ченжүүд гэх нэр хоч өгч, торгож шийтгэж, шонд өлгөж үзүүлсэн шоуг улс даяар үзүүллээ. Үүр цүүрээс үдшийн бүрий болтол хүртэл хэдэн уут цемент зарчих санаатай өвөр зуураа өрсөлдөж яваа завгүй хэдхэн худалдаачдыг элэг барих амар бололтой. Бизнес эрхлэгчид тэртэй тэргүй зовж зүдэрсэн он жилүүд өнгөрч байхад манай төрийнхөн нэмж зодоод маньяктаад байх юм.

***

Өрсөлдөөний тухай хуульд зааснаар “бараа бүтээгдэхүүний үнийг бууруулахад, эсхүл нэг хэмжээнд барихад чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулах”-ыг төрийн байгууллагуудад хориглосон нь ШӨХТГ-т шууд хамаатай. Хуулиараа төр нь бизнесийн үйл ажиллагаанд хутгалдахгүй гэсэн үг.

Гэвч ШӨХТГ нь “хэрэглэгчийн хохироосон хууль бус худалдааны арга” гэх тангад ном шиг цээжилсэн үгээр түрий барьж үнэ өсгөсөн болгонтой үзэж тарж эхэллээ. Хууль бус гэхээр ямар нэгэн хууль зөрчсөн байж таарна. Гэтэл барааны үнээ өөрөө тогтоох, үнэ нэмэхийг хориглосон хууль хаана байна? Хохирсон гэх хэрэглэгч нь хувийн хэвшлийн чөлөөт худалдаанд өөрөө зөвшөөрч сонголт хийгээд байхад л төрийн байгууллага өмнөөс нь санаа нь зовоод нойр нь хүрэхгүй байгаа юм байх. Байтлаа чөлөөт эдийн засагтай зах зээл дээр нийлүүлэгч үнээ өөрөө тогтоосон, нэмэгдүүлсэн шалтгаанаа үндэслэлтэй эсэхийг шүүхээр шүүлгэх юм гэнэ. Орлого, өртөг зардал, үнэ, ашиг, өгөөж тэдэн хувь гээд бизнесийн ноу-хаугаа дэлгэж үзүүлэх болж байна уу? Үнэ үндэслэлтэй, үндэслэлгүй гэсэн яг ямар шалгуур байна вэ, ер нь орлого ашиг нь хэмжүүртэй байх ёстой юу?

Дэлхий нийтээрээ хамгийн бага зардлаар хамгийн өндөр ашигтай ажиллахыг хамгийн ашигтай амжилттай яваа бизнес гэж үздэг.

***

Улс даяар инфляцид нэвт идэгдэж, бүх барааны үнэ өссөн суурь хүчин зүйл нь мөнгөний хэт нийлүүлэлтээс шууд хамааралтай. Улсын төсвийнхөө тэн хагастай тэнцэх хэмжээний 10 их наяд төгрөгийг хэвлэснээс шалтгаалж юмны үнэ өсөх нь энгийн зүй тогтол. Манай Засгийн газар нэг гараараа мөнгө хэвлэж тараагаад нөгөө гараараа үнэ өсгөсөн гэж бизнесийг багалзуурдахыг харахаар өөрөө өөртэйгээ тэрсэлдэх мэт санагдана. Нэг талх авдаг мөнгө нь маргааш тал талхны үнэд хүрээд эхлэхээр хэн ч ялгаагүй зардаг барааны үнээ өсгөж бүтэн талхтайгаа үлдэхийг хүснэ биз дээ. Аль ч бизнесийн байгууллага ашгийн төлөө ажиллахаас биш бусдыгаа бодоод өөрөө хохирдог буяны үйлс хийхгүй нь лав.

***

Төмс шиг бодлоготой төртэй учраас ойроор нь төмсөн дээр жишээ авья. Өнгөрсөн зун улс даяар төмс хомсдоод сүйд болсон. Төмсний үнэ 5000 төгрөг хүрч тэнгэрт хадаад хагас кило махтай тэнцээд л, сошиалоор дүүрэн нийслэл саладны мөрөөсөл, рестораны хачираас төмс хасагдсан өдөр хоног үргэлжилсэн. Энэ бол барааны нийлүүлэлт багасах нь үнэ өсдөгийг харуулсан хэвийн үзэгдэл бөгөөд эсрэгээр барааны илүүдэл үүсвэл үнэ буурна гэхчлэн ямартай ч зах зээл өөрийн зарчмаар эрүүл байгаагийн шинж юм. Гэтэл манай төрийн нийтлэг байр сууринаас бол төмсний үнэ өссөнд төмс зарсан этгээдийн шууд буруу гэж хардаад торгоод байгаад асуудал байна.

***

Сар шинийн баяраар манай малчид онд тарган тавтай орсон малынхаа тарга тэвээргийн тайлан болох үхрийн өвчүү, хонины ууцнаасаа шилэн зочдоо дайлдаг сайхан уламжлалтай.

Гэтэл мал ахуйгаас хол хотожсон хэсэг нь огт танихгүй айлын малын өвчүүний зузаан, өөхний таргыг өөр бусдад гайхуулах нэрэлхүү зангаа тавьж чадахгүй атлаа “ууц бүтэн хонины үнэтэй” боллоо гэж гоморхоцгоов. ШӨХТГ нь хэрэглэгчдийн хямд авах, бүр болж өгвөл үнэгүй хүртчих санаатай далай шиг их хүсэл шуналыг нь далимдуулан ууцан дээр ээлжит улс төрөө хийсэн сурагтай. Эрэлт нь байгаад зарж чадвал тэр л биз дээ, харин төрийн нэр барин дөвчигнөж өөрсдийн “ууцаа хугалах” хэрэг юун.

Удахгүй та бидний хаалгыг тогшоод “Иргэн та өөрийн байраа анх авсан үнээсээ яагаад өндрөөр зарж орон сууцны үнэ хөөрөгдөөд байна” гэж зандарвал юугаа хэлж хуйхаа маажнаа!?

***

Францын Сангийн сайд Жан Баптиз Голберт 1681 онд бизнесийн төлөөлөгч Ли Жендре гэх эрхмийг хүлээн авч уулзаад Засгийн газрын зүгээс бизнесийн үйл ажиллагаанд хэрхэн хамгийн сайнаар туслах вэ гэж эелдгээр асуужээ. Хариулт нь “Төрийн хамгийн сайн тус бол Laissez- faire – юунд ч битгий оролц, биднийг тайван орхи” гэв.

Нийтлэлч Б.БАЯРАА

Оюутолгойн гүний уурхайн үйлдвэрлэлийг эхлүүлэх ёслолын арга хэмжээний үеэр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хэлсэн эшлэлүүдийг тоймлон хүргэе.

-Өмнийн говийн оргүй хоосон талаас өнөөдрийн бүтээн байгуулалтыг биечлэн бүтээлцсэн  уурхайчид, инженер техникийн ажилтнууд баяр хүргэе.

-Монголын талын 34 хувьд ногдох 2.3 тэрбум ам.долларын өр тэглэгдэж, ирээдүйд үүсэх 22 тэрбум ам.долларын өр хаагдсанаар олон жилийн хугацаанд талцан гацсан гүний уурхайн бүтээн байгуулалтын ажил эхэлсэн билээ.

-Оюутолгой Монгол Улс ардчилсан тогтолцоонд шилжсэнээс хойш хийж буй гадаадын хамгийн том хөрөнгө оруулалт, гуравдагч хөрш оронтой анх удаа бие даан хэрэгжүүлж буй эдийн засгийн тусгаар тогтнол, бие даасан байдлыг ханган хэрэгжүүлэх чухал үүрэг гүйцэтгэх түүхэн төсөл билээ.

-2022 онд Оюутолгой компани 1.4 тэрбум ам.долларын борлуулалт, 200 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийсэн нь цар тахлаас үүдэлтэй эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.

 -Оюутолгойн төсөлд эхнээс нь оролцсон, оноо алдаатай ч урагшлуулан хөгжүүлэхийн төлөө гал атгасан төр нийгмийн зүтгэлтнүүд, эрхэм хөрөнгө оруулагчдад  гүн талархал илэрхийлье.

-Хөрөнгө оруулагч талтай Зэс баяжуулах, зэсийн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх санамж бичигт гарын үсэг зурна.

-Эдийн засгийн олон томоохон төсөлд харилцан ашигтай, урт хугацаанд тогтвортой түншлэн ажиллана гэдгээ Монгол Улсын Засгийн газар хариуцлагатайгаар зарлаж байна.

-2023 оны нэгдүгээр сарын эдийн засаг 10.6 хувийн өсөлттэй гарч байгаад бэлгэшээж байна.